Модун Эр Соҕотох - стр.027

Хайа да диэкки Киһи турарын таба көрбөккө, Кини обургу онно-манна Килэбэчийэн көрө сатаабыта даҕаны Түтүм бараан төрөлун, Хаан чаҕаан сэбэрэтин Билигин даҕаны Бүдүйэн көрбөккө тураа эрэн, Эмискэ хараҕын кырыытынан Дьэ, тобулу көрбүтэ. Биһиги киһибит Саах кэлиини Таҥнары анньан кээспит курдук Сантаххай хаан таныытыгар Кокуоскалаан тоҥолоҕор диэри Буккуйа оонньуу сылдьыбыта. Этиһиилэрэ эрдэ бүппүт, Иирсээннэрэ уруккуттан биллэр Дьон буолалларын быһыытынан Түллэр таас түөскэ Түһүспүтүнэн киирэн барбыттара. (Ноо!) Ол дойдуга Уот Урбалдьын обургу Кэй бараанын, Адаҕыйбыт аан дойдутун, Торолуйбут туруу дойдутун, Ириэнэх сири Иэрчэхтэрин хараҕар диэри Илдьи тэпсэннэр, Тоҥ сири Тобуктарын хараҕар диэри Тобулу бадарааннааннар, Ооҕуй оҕус бадараанныыр Кута лээби дойду гынан Үлтү тэпсэн кэбиспиттэрэ, Турар туруут таас хайаларын Суугулаах от курдук Үлтү тэпсэн кэбиспиттэрэ. Төрүүр оҕолоро Төттөрү домноммута, Ыллыыр чыычаахтара Ырыата кэхтибитэ, Иитэр сүөһүлэрин Күрүөтэ алдьаммыта,	нигде вокруг стоящего человека не углядев, это чудище туда-сюда бессмысленно глазом водило, человека внушительного вида, грозного облика [богатыря] и сейчас толком не разглядев, вдруг краем глаза наконец-то узрело. Наш человек в его безобразно широкие ноздри, подобные перевернутым ступам, из смерзшегося коровьего навоза сделанным, руку по локоть сунул, кукиш вертя, стал забавляться. Как люди, которым говорить уже не о чем, выяснять распри больше незачем, вздымающейся каменной грудью на грудь [сойдясь], биться начали. (Ноо!) Ту страну чудища Уот Урбалджына, обширную обитель, изначальную страну, где он родился, край родной, где он возмужал, — такую землю, ногами по бедра всю измесив, мерзлую землю, по колена насквозь истоптав, — в зыбкую хлябь превратили, в которой даже паук увязнет, — вот так всю истоптали ее, каменные скалистые горы, словно сухое сено, в труху превратили. У их детей рожденных судьба прервалась, у их птиц поющих песня заглохла, у разводимого скота изгородь рухнула,
Аан дойдуга Үүнэр күнэ Үүммэт буолбута, Күннэрин-ыйдарын уота Алтан аалыыта буолан Саккырыы таммалаабыта. (Ноо!) Маннык алдьархайдаах Аллараа аҕыс биис ууһугар Айаланы оҥорбуттарын иннигэр, Үөһээ үс биис ууһугар Үҥсүү түһэрбиттэригэр, Үөһээ дойдуттан Удаҕан киһи кэлэн кинилэргэ, Үөһээ халлааҥҥа Кыталык буола сылдьан эрэ, Хайа хайаларыгар Көмө буолбакка, Илдьит быһыытынан Субу курдук Ыллаан-туойан барбыта үһү. (Кытылык ырыата:) «Дом силик, дом силик! Буоллунууй! Чэйиҥитиий, нойоттоор, Минниирэлиир диэтэхпинэ, Кыталыга көтөрүм Кырааскалаах тумуспунан Кыҥкынатан таһаарар Торҕо буурай хоһооммун Тоҕус үүттээх долоҕойгутугар Тута баҕас туругутууй. Ээй, оой! Чэйиҥитиий, субу баҕас дойдуттан Уларыйан тиийэҥҥит Суордууруга көтөрүм Үстүүр төгүл кынат устан, Тиийтэлиир сиригэр, Көҕөрөр күөҕэ муоракам Таастыыр туруут хайаларын Аннытыгар тиийэҥҥит Охсуһаахтаан көрүҥүтүүй. Чээй! Ону баҕас буолуммат буолларгыт, Үөһээ дойду бухатыырдара түһэннэр,	в изначальной стране восходящее солнце всходить перестало, лучи солнца-месяца, [расколовшись,] подобно мелким опилкам, сверху вниз посыпались. (Ноо!) За то, что нижним восьми племенам такую страшную беду они причинили, верхним трем племенам жалоба на них была послана, тогда из Верхнего мира шаманка, к ним придя, в небе над ними стерхом летая, никому из них помощи не оказывая, как вестница, вот так петь-напевать начала, говорят. (Песня стерха:) «Дом силик, дом силик! Да будет! Ну-ка, нойоны, вот такой птицы стерха с окрашенным клювом звонко-звучную устрашающе-грозную песню в своих черепах с девятью отверстиями удержите, в нее вслушавшись. Э-эй, о-ой! А ну-ка, эту страну покинув-переменив, туда, куда птица ворон, трижды перья сменив, долетает, [отправляйтесь], там у подножья каменных скал синеюще-синих морей сражаться попробуйте. А ну-ка! Если на это не согласитесь, богатыри Верхнего мира, явившись,
Алларааны дойдукам Ооҕуй оҕус бадараанныыр Кудан амылҕа дойдутугар Түһэрбэлээн кээһиэхтэрэ. Чээ-эй!» — диэбитэ. (Ноо!) Кыталык көтөр Ыллыаҕын ыллаан баран, Киҥкиниир киэҥ халлаан диэкки, Төттөрү кыдаарыйа турбута. Ол кэнниттэн Кирдьик даҕаны оннук диэбит курдук Абааһы уола Иттэннэри кэлэн түһэр даҕаны, Сыарҕалаах от саҕа Кутаалаах уот буолан, Тус хоту субуруйа турбута. Биһиги да киһибит, Айыы да киһитэ да буоллар Аҥаарыйар албастаах, Куотар кубулҕаттаах эбит, Иттэннэри кэлэн түһэр да, Үрүҥ буруо буолан Кэнниттэн тунаарыйа турбута. (Дьэ! Ноо!) Суор көтөрүм Үс төгүл кынат устан Сааран тиийэр сиригэр, Сүүрэр атахтааҕым Сэттэ төгүл тугуттаан, Төрөөн-ууһаан тиийэр сиригэр, Оннук ыраах дойдуга тиийэннэр, Үс көҕөрөр күөх муора Таас хайатын анныгар Билиитэ таас миэстэҕэ Көрсүһэ түспүттэрэ даҕаны, Уруккуларын курдук Охсуспутунан киирэн барбыттара, Кыһыл эттэринэн Кырбаһан киирэн барбыттара. Ол да буоллар Үс ый хонуга Тоҕус уон хонук Мүлтү туолуор диэри Хайа хайаларын	в Нижний мир, в ненасытно-гиблое место, где даже паук вязнет, вас спустят, ну-ка!» — так говорила. (Ноо!) Птица стерх, об этом пропев, в сторону широкого гулкого неба обратно взвилась-улетела. После этого, будто подумав: "И вправду ведь так", — сын абаасы, навзничь упав, огненным пламенем с воз сена оборотясь, прямо на север стремительно унесся. Наш человек тоже, хоть и был человеком-айым, колдовские хитрости, волшебные превращения знает, оказывается: навзничь упав, белым дымом оборотясь, за ним, неясно белея, понесся. (Ну! Ноо!) Туда, куда ворон-птица моя, трижды перья сменив-поменяв, долетает, четвероногий зверь мой, семь раз расплодившись-размножившись, добегает, до такой далекой страны дойдя, у подножья каменных скал трех синеюще-синих морей, на месте из каменных плит они встретились, как и прежде, сражаться начали, крепкими телами сшибаться начали. Но все же до исхода трех месяцев, пока девяносто суток полностью не истекли, друг другу