- Өйдөөн-дьүүллээн көрбүтэ:
- Дьахтар да суох, туох да суох.
- Хайа охсубут аҥаара,
- Быһа охсубут бычаҕаһа*,
- Дьардьамайа эрэ хаалбыт.
- Этин туох эрэ сиэн кэбиспит.
- (Ноо!)
- Эркинин өрө көрөн таһаарбыта:
- Хаан бастаах
- Киргил көтөр
- Таҥнары көрөн баран,
- Ол олорон эрэн
- Субу курдук тойуктаах,
- Сити курдук кэпсэллээх,
- Итэҕэс этэ,
- Быһаҕас тыына олорбута эбитэ үһү.
- (Ноо!)
- (Уот Чолбоодой:)
- «Иэһэлиги-таһаалыгы,
- Иэхэйииги-чуохаайыгы,
- Эминэ да тугуйбуна!
- Чэйиийбинэ,
- Эрдииригэ Соҕотуга
- Эчи баҕас,
- Тускуллардаах дорообуйа!
- Саҥалыыта дорообобун тутуталаа.
- Кимниир диэтэх киһикэйим
- Саҥабына саҥардыҥ диэн да,
- Тойукпуна туойталаатыҥ диэхэйиктээн,
- Ыйыппалыыр буолларгын да,
- Иэһэлиги-таһаалыгы,
- Эмийбинэ-тугуйбуна,
- Субуммуна илин халлаан
- Истиэнэтин аннытыгар
- Алларааҥы дойдукаларым
- Арбайаахтыы сүүрүтэлиир
- Абааһыларын баһылыга
- Тоҕуспуна дорҕооннордоох
- Суоллууруга ийэлэрим хотунуга
- Уоттууруга Чолбоодой удаҕан диэн,
- Албан ааттаах,
- Сонуммуна сурахтардаах
- Дьахтар киһи буолаахтыыбын.
- Эрдииригэ Соҕотоҕо
- Субуммуна түүннэргэ
|
- Внимательно огляделся:
- и жены нет, и ничего нет.
- Лишь отсеченная половина,
- отрубленная половина —
- скелет-остов остался,
- кто-то [тело] его съел.
- (Ноо!)
- По стене вверх глазами повел:
- с кровавою головой
- черная птица дятел,
- вниз поглядывая, сидит, оказывается.
- Вот так —
- с таким тойуком,
- с такими речами,
- вполслова молвя,
- вполдыхания выдыхая, сидела.
- (Ноо!)
- (Уот Чолбоодой:)
- «Входы-выходы мои,
- беды-напасти мои,
- всякая всячина моя!
- Ну же,
- Эр Соготох, —
- э, да что, —
- мое [тебе] "здравствуй!" снова,
- сначала "здорово!" мое прими.
- "Какой же такой человек,
- речь говорит, мол,
- тойук заводит, мол?" —
- если спросишь, [отвечу:]
- входы-выходы мои,
- всякая всячина моя,
- под кромкой
- восточного неба лежащей
- Нижней страны
- беспорядочно мельтешащей
- нечисти глава,
- с девятью гулами
- дороги-матушки госпожа,
- шаманка по имени Уот Чолбоодой
- со славным именем,
- с громкой известностью —
- такая женщина я.
- Эр Соготох,
- когда этой ночью
|
- Хоонньосполоон утуйаҥҥын
- Орто диэтэр
- Оһоҕостоох хааллым.
- Бастарыктан атаххар диэри
- Баһыыбата тута баҕас
- Сытаахтаарыый.
- Эчэйбити эмтэтэлиир
- Сирдэриги буллаххына,
- Бэйэкэйин үтүөрээхтээн,
- Оннукаларгын-туойдаргын
- Буулаахтыаҕыҥ,
- Нойоо-он», — дии турбута.
- Ол кэнниттэн
- Биһиги киһибит
- Абарбыт-сатарбыт киһи быһыытынан
- Ойон-тура эккирээри гыммыта
- Аҥаар өттө кыайтарбат эбит,
- Дьардьамата эрэ хаалбыт эбит.
- Хаппар куҥун хайа анньан ылан,
- Өлбөт мэҥэ уутун сүүрдэн ылан,
- Таһын оҥунуохтаммыта*,
- Иһин эмтэммитэ.
- Ол кэнниттэн
- Урукку бэйэтинээҕэр
- Уон оччо буолан,
- Ойон тура эккирээбитэ даҕаны
- Абааһы удаҕанын
- Түллэр таас түөскэ
- Түһэн кэбиспитэ.
- Ол кэнниттэн
- Охсуспалаан истэҕинэ,
- Дьахтар киһитэ
- Субу курдук диэн саҥалаах,
- Сити курдук диэн кэпсэллээх,
- Итэҕэс этэ,
- Быһаҕас тыына
- Сылдьыбыта эбитэ үһү.
- Ол кэнниттэн
- Биһиги киһибит
- Кэннинэн чугуруйан,
- "Ким диэн кэпсэллээх,
- Туох диэн тойуктаах,
- Буолар эбитий", — диэн,
- Иһиллээн турдаҕа.
- (Ноо!)
|
- ты со мной переспал,
- в полсрока
- беременной уже стала.
- От головы до пят
- "спасибо" мое приняв,
- тут полежи-ка.
- Если раненого врачующее
- место отыщешь,
- сам по себе вылечишься,
- вид свой изначальный
- найдешь-отыщешь,
- нойоо-он», — так говорила.
- После этого
- наш человек,
- очень разгневанный-возмущенный,
- вскочить на ноги хотел было —
- да половина тела не поддалась,
- только один скелет остался.
- Внутреннюю мышцу бедра своего распоров,
- живую воду слив,
- снаружи себя помазал,
- потом внутри себя полечил.
- После этого
- в десять раз
- лучше прежнего став,
- вскочил на ноги,
- на вздымающуюся каменную грудь
- шаманки-абаасы
- с силой обрушился.
- После этого —
- когда только начали биться,
- эта женщина
- вот с такими речами,
- вот с такими словами,
- вполслова молвя,
- вполдыхания выдыхая,
- ходила-говорила, оказывается.
- На это
- наш человек,
- назад отступив,
- "с какими словами,
- с каким тойуком
- мол, будет?" — думая,
- стал вслушиваться.
- (Ноо!)
|
- (Уот Чолбоодой:)
- «Иэһэлиги-таһаалыгы
- Иэхэйигэ-чуохайыга!
- Оонньоһоохтуур диэхтээбиитим,
- Охсуһаталыыр эбиккин дуу?
- Кыылыҥкайдыыр диэхтээбитим,
- Кырбаахыйдыыр эбиккин дуу?!
- Оонньоон гынар инигин даа,
- Орто диэтэр оһоҕостоох
- Дьахтарыгы кытта баҕас
- Охсуһаахтыы сылдьаахтыырыҥ
- Омуннардаах буолаахтыаҕа,
- Үөһээбинэ, сүллэр баҕас айыыларыҥ
- Сиһилии-хоһулуу хаалыахтара,
- Халыҥ хара тыакаллалыыр курдукпуна
- Халыммына баҕас урууларыҥ
- Сиилээн-хоһулаан
- Кэпсэл баҕас оҥостоннор,
- Үтүө ааккын киртитэргэ тиийтэлиэҥ,
- Тохтоо, болҕой,
- Нойокоммуна.
- Минниир диэтэх дьахтар киһи
- Тойоммуна убайыгым
- Уоттууруга Урбалдьын
- Эннииригэ кэргэҥҥин
- Туналыкаан Куокаллааны
- Уоран-талаан ааспытыга.
- Онно баҕас тиийдэххинэ,
- Таҕылларгын тарҕатыаҕа,
- Дьында тииттиир* саҕабына,
- Тыйыс баҕас
- Сындааһыннын сылытыаҕа.
- Чэйии-ий, тохтоо, долҕой
- Нойон уолум,
- Иһиликпин-таһыылыкпын,
- Иэдээникпин-кудааныкпын!
- Саакка-суукка барымыахха,
- Нойоо-он», — диэбитэ.
- (Ноо!)
- Ол кэнниттэн
- Биһиги киһибит:
- "Кирдьик даҕаны
- Албан аатым киртийиэ,
- Үтүө аатым сууйулларыгар тиийдэ.
- Абааһы удаҕаны кытта
|
- (Уот Чолбоодой:)
- «Входы-выходы мои,
- беды-напасти мои!
- Заигрывает, мол, подумала,
- а ты ведь бьешься, оказывается?!
- Забавляется, мол, подумала,
- а ты ведь колотишь, оказывается?!
- В шутку так делает, видно, [думала],
- с женщиной ведь
- вполсрока уже беременной
- биться тебе сподручно ли,
- достойно ли будет.
- Ведь верхние грозные твои же айыы
- осуждать-порицать станут,
- как деревья в черном густом лесу,
- многочисленные твои родственники
- слух-молву разнесут,
- порочащими разговорами
- доброе имя твое очернят,
- остановись, одумайся,
- нойон мой.
- Разве не у меня, такой женщины,
- есть старший брат-господин
- Уот Урбалджын,
- который, твою жену-то
- Туналыкаан Куо-то,
- выкрав-похитив, [к себе] ушел,
- если туда приедешь,
- спесь он твою собьет,
- подобные большой лиственнице,
- крепкие, жесткие
- твои сухожилия он размягчит.
- Ну-ка, остановись, одумайся,
- нойон мой,
- входы-выходы мои,
- горести-напасти мои!
- Срама-стыда не поимей,
- нойоо-он», — сказала.
- (Ноо!)
- После этого
- наш человек:
- "И вправду,
- славное имя мое очернится,
- доброе имя мое опорочится,
- ведь с шаманкой-абаасы
|
