Үрүҥ ас (үүт ас) — молочные продукты (национальное блюдо народа саха)
Материал из Саха Тыла
(Различия между версиями)
Keremes (обсуждение | вклад) |
Keremes (обсуждение | вклад) |
||
Строка 1: | Строка 1: | ||
:'''Сүөгэй''' (''ыаммыт үүт хойдубут үрдэ'') — сливки (верхний слой парного | :'''Сүөгэй''' (''ыаммыт үүт хойдубут үрдэ'') — сливки (верхний слой парного | ||
− | молока). | + | :молока). |
:'''Чөчөгөй''' (''омуһахха турбут ыаммытынан үүт саамай хойуу үрүт'' | :'''Чөчөгөй''' (''омуһахха турбут ыаммытынан үүт саамай хойуу үрүт'' | ||
− | ''сүөгэйэ'') — верхний слой отстоявшегося в погребе парного молока. | + | :''сүөгэйэ'') — верхний слой отстоявшегося в погребе парного молока. |
:'''Дагда сүөгэйэ''' (''холбуйан ылыллыбыт чөчөгөй аннынааҕы убаҕас'' | :'''Дагда сүөгэйэ''' (''холбуйан ылыллыбыт чөчөгөй аннынааҕы убаҕас'' | ||
− | ''сүөгэй'') — жидкие сливки. | + | :''сүөгэй'') — жидкие сливки. |
:'''Сиикэй арыы''' — нетопленое масло (''сливочное масло''). | :'''Сиикэй арыы''' — нетопленое масло (''сливочное масло''). | ||
:'''Дьэҥкир арыы''' (''оргутуллубут арыы'') — топленое масло. | :'''Дьэҥкир арыы''' (''оргутуллубут арыы'') — топленое масло. | ||
Строка 10: | Строка 10: | ||
:'''Суорат''' (''оргутуллубут, аһытыллыбыт үүт'') — заквашенное молоко. | :'''Суорат''' (''оргутуллубут, аһытыллыбыт үүт'') — заквашенное молоко. | ||
:'''Тар''' (''сайын устата омуһахха, уһаакка туран аһыйбыт уонна'' | :'''Тар''' (''сайын устата омуһахха, уһаакка туран аһыйбыт уонна'' | ||
− | ''тоҥоруллубут үүт, суорат. Кыһын сииллэр. Арыт балык, сүөһү сымнаҕас'' | + | :''тоҥоруллубут үүт, суорат. Кыһын сииллэр. Арыт балык, сүөһү сымнаҕас'' |
:''көмүрүөлээх уҥуоҕун, өҥүргэһин угаллар. Уҥуох сымнаан тары кытта'' | :''көмүрүөлээх уҥуоҕун, өҥүргэһин угаллар. Уҥуох сымнаан тары кытта'' | ||
:''сиэнэр'') — тар (''замороженная простокваша''). | :''сиэнэр'') — тар (''замороженная простокваша''). | ||
:'''Дагда''' (''күөрчэх — ытыгынан ытыйан хойуннарыллыбыт сүөгэй'') — | :'''Дагда''' (''күөрчэх — ытыгынан ытыйан хойуннарыллыбыт сүөгэй'') — | ||
− | сбитые сливки. | + | :сбитые сливки. |
:'''Кымыс''' (''көөнньөрүллэн оҥоһуллубут биэ үүтэ'') — кумыс. | :'''Кымыс''' (''көөнньөрүллэн оҥоһуллубут биэ үүтэ'') — кумыс. | ||
:'''Ымдаан''' (''муустаах убаҕас суорат эбэтэр тар'') — напиток из кислого | :'''Ымдаан''' (''муустаах убаҕас суорат эбэтэр тар'') — напиток из кислого | ||
− | молока, разбавленного водой со льдом. | + | :молока, разбавленного водой со льдом. |
:'''Бутугас''' (''кыра бурдугу кутан оргутуллубут убаҕас суорат'') — | :'''Бутугас''' (''кыра бурдугу кутан оргутуллубут убаҕас суорат'') — | ||
− | бутугас (''кипяченый жидкий сорат с мукой''). | + | :бутугас (''кипяченый жидкий сорат с мукой''). |
:'''Чохоон''' (''оргутуллубут сойбут үүт сиикэй арыыны кытта холбуу'' | :'''Чохоон''' (''оргутуллубут сойбут үүт сиикэй арыыны кытта холбуу'' | ||
''ытыллыбыта. Тоҥнуу сиэнэр'') — чохон (''сливочное масло, сбитое с теплым'' | ''ытыллыбыта. Тоҥнуу сиэнэр'') — чохон (''сливочное масло, сбитое с теплым'' | ||
Строка 25: | Строка 25: | ||
:'''Көбүөр''' (''чохооҥҥо кыра гына тоһутталаммыт лэппиэскэни булкуйаллар.'' | :'''Көбүөр''' (''чохооҥҥо кыра гына тоһутталаммыт лэппиэскэни булкуйаллар.'' | ||
''Тоҥорботтор'') — тот же чохон, в который опускают мелкие кусочки лепешки, | ''Тоҥорботтор'') — тот же чохон, в который опускают мелкие кусочки лепешки, | ||
− | едят в свежем виде. | + | :едят в свежем виде. |
:'''Иэдьэгэй''' (''холбуллубут оргутуллубут үүккэ суораты холбуу ытыйыллар.'' | :'''Иэдьэгэй''' (''холбуллубут оргутуллубут үүккэ суораты холбуу ытыйыллар.'' | ||
− | ''Хойдуор диэри сылаас сиргэ туруоран баран, убаҕаһа сиидэлэммит'' | + | :''Хойдуор диэри сылаас сиргэ туруоран баран, убаҕаһа сиидэлэммит'' |
− | ''хойуута'') — творог. | + | :''хойуута'') — творог. |
:'''Иҥиир иэдьэгэй''' (''син иэдъэгэй курдук оҥоруллар. Уратыта улаханнык'' | :'''Иҥиир иэдьэгэй''' (''син иэдъэгэй курдук оҥоруллар. Уратыта улаханнык'' | ||
− | ''аһыталлар. Эрэһиинэ курдук буолар. Хатаран баран сииллэр'') — сильно | + | :''аһыталлар. Эрэһиинэ курдук буолар. Хатаран баран сииллэр'') — сильно |
− | прокисавшееся молоко, едят в сушеном виде). | + | :прокисавшееся молоко, едят в сушеном виде). |
:'''Үүт үрүмэтэ''' (''үүтү дириҥ хобордооххо кутан кыһыл чох үрдүгэр'' | :'''Үүт үрүмэтэ''' (''үүтү дириҥ хобордооххо кутан кыһыл чох үрдүгэр'' | ||
− | ''туруораллар. Үүт бүрүллүбүт араҥатын хастаан ылан, хатаран баран'' | + | :''туруораллар. Үүт бүрүллүбүт араҥатын хастаан ылан, хатаран баран'' |
− | ''сииллэр'') — пенка от теплого молока, едят в холодном виде. | + | :''сииллэр'') — пенка от теплого молока, едят в холодном виде. |
:'''Арыы үрүмэ''' (''куурдуллубут үрүмэни тэлгээн, уулларыллыбыт арыынан'' | :'''Арыы үрүмэ''' (''куурдуллубут үрүмэни тэлгээн, уулларыллыбыт арыынан'' | ||
− | ''сотоллор уонна атын үрүмэни сыһыары уураллар. Үрдүнэн эмиэ арыынан'' | + | :''сотоллор уонна атын үрүмэни сыһыары уураллар. Үрдүнэн эмиэ арыынан'' |
− | ''сотоллор. Ити курдук 10—20 үрүмэни, үрүт үрдүгэр дъаптайан баран,'' | + | :''сотоллор. Ити курдук 10—20 үрүмэни, үрүт үрдүгэр дъаптайан баран,'' |
− | ''кирпииччэҕэ маарыкныыр гына суулууллар. Сойутан баран быһан сииллэр'') — | + | :''кирпииччэҕэ маарыкныыр гына суулууллар. Сойутан баран быһан сииллэр'') — |
− | 'смазанные топленым маслом пенки от молока складывают друг на друга. | + | :'смазанные топленым маслом пенки от молока складывают друг на друга. |
− | Едят в холодном виде. | + | :Едят в холодном виде. |
:'''Хобордоох үрүмэтэ''' (''хобордооххо кутуллан, бытааннык уонна күҥкүтэн'' | :'''Хобордоох үрүмэтэ''' (''хобордооххо кутуллан, бытааннык уонна күҥкүтэн'' | ||
− | ''буһарыллыбыт аһыйбатах хойуу сүөгэй'') — густая свежая сметана, медленно | + | :''буһарыллыбыт аһыйбатах хойуу сүөгэй'') — густая свежая сметана, медленно |
− | кипяченная в сковородке. | + | :кипяченная в сковородке. |
[[Категория:Ойуу тылдьыт - Картинный словарь]] | [[Категория:Ойуу тылдьыт - Картинный словарь]] |
Версия 00:19, 5 сентября 2008
- Сүөгэй (ыаммыт үүт хойдубут үрдэ) — сливки (верхний слой парного
- молока).
- Чөчөгөй (омуһахха турбут ыаммытынан үүт саамай хойуу үрүт
- сүөгэйэ) — верхний слой отстоявшегося в погребе парного молока.
- Дагда сүөгэйэ (холбуйан ылыллыбыт чөчөгөй аннынааҕы убаҕас
- сүөгэй) — жидкие сливки.
- Сиикэй арыы — нетопленое масло (сливочное масло).
- Дьэҥкир арыы (оргутуллубут арыы) — топленое масло.
- Арыы уута (оргутуллубут арыы аннынааҕы убаҕаһа) — пахта.
- Суорат (оргутуллубут, аһытыллыбыт үүт) — заквашенное молоко.
- Тар (сайын устата омуһахха, уһаакка туран аһыйбыт уонна
- тоҥоруллубут үүт, суорат. Кыһын сииллэр. Арыт балык, сүөһү сымнаҕас
- көмүрүөлээх уҥуоҕун, өҥүргэһин угаллар. Уҥуох сымнаан тары кытта
- сиэнэр) — тар (замороженная простокваша).
- Дагда (күөрчэх — ытыгынан ытыйан хойуннарыллыбыт сүөгэй) —
- сбитые сливки.
- Кымыс (көөнньөрүллэн оҥоһуллубут биэ үүтэ) — кумыс.
- Ымдаан (муустаах убаҕас суорат эбэтэр тар) — напиток из кислого
- молока, разбавленного водой со льдом.
- Бутугас (кыра бурдугу кутан оргутуллубут убаҕас суорат) —
- бутугас (кипяченый жидкий сорат с мукой).
- Чохоон (оргутуллубут сойбут үүт сиикэй арыыны кытта холбуу
ытыллыбыта. Тоҥнуу сиэнэр) — чохон (сливочное масло, сбитое с теплым молоком, едят в застывшем виде).
- Көбүөр (чохооҥҥо кыра гына тоһутталаммыт лэппиэскэни булкуйаллар.
Тоҥорботтор) — тот же чохон, в который опускают мелкие кусочки лепешки,
- едят в свежем виде.
- Иэдьэгэй (холбуллубут оргутуллубут үүккэ суораты холбуу ытыйыллар.
- Хойдуор диэри сылаас сиргэ туруоран баран, убаҕаһа сиидэлэммит
- хойуута) — творог.
- Иҥиир иэдьэгэй (син иэдъэгэй курдук оҥоруллар. Уратыта улаханнык
- аһыталлар. Эрэһиинэ курдук буолар. Хатаран баран сииллэр) — сильно
- прокисавшееся молоко, едят в сушеном виде).
- Үүт үрүмэтэ (үүтү дириҥ хобордооххо кутан кыһыл чох үрдүгэр
- туруораллар. Үүт бүрүллүбүт араҥатын хастаан ылан, хатаран баран
- сииллэр) — пенка от теплого молока, едят в холодном виде.
- Арыы үрүмэ (куурдуллубут үрүмэни тэлгээн, уулларыллыбыт арыынан
- сотоллор уонна атын үрүмэни сыһыары уураллар. Үрдүнэн эмиэ арыынан
- сотоллор. Ити курдук 10—20 үрүмэни, үрүт үрдүгэр дъаптайан баран,
- кирпииччэҕэ маарыкныыр гына суулууллар. Сойутан баран быһан сииллэр) —
- 'смазанные топленым маслом пенки от молока складывают друг на друга.
- Едят в холодном виде.
- Хобордоох үрүмэтэ (хобордооххо кутуллан, бытааннык уонна күҥкүтэн
- буһарыллыбыт аһыйбатах хойуу сүөгэй) — густая свежая сметана, медленно
- кипяченная в сковородке.