Модун Эр Соҕотох - стр.029

Илиилэрин таһынан Кэннилэригэр эһэн кэбиһэн баран, Сүүрбэ бууттаах Сүлүгэс дьаакырдарын Инчэҕэй тиэстэ курдук Илдьи сынньан бараннар, Илиилэрин таһынан Элитэн кэбиһэн бараннар, Баайтаһын биэ саҕа сутуруктарынан Батырҕатаһа оонньуу сылдьыбыттара. (Ноо!) Ол кэнниттэн Үс көҕөрөр күөх муора арыытыгар Түөрт киһи уллуҥаҕа сөп түбэһэр сиригэр Онно баран охсуһуох диэн Айыытын киһити(эр) эппитигэр Үрүҥ буруо буолан тунаарыйан тиийэн, Үс көҕөрөр Уот Чумулу муора Хабайар хаба ортотугар, Оруобуна киһи турдаҕына, Түөрт киһи уллуҥаҕа сөп буолар сиригэр Онно тиийэн дьирэс гына түспүттэрэ. (Ноо!) Утарыта көрсө түспүттэригэр Уот Урбалдьын буоллаҕына, Биһиги киһибитин Эр Соҕотоҕу Бабыгырыы түһэн баран, Тиэрэ анньан кэбиспитэ, Уот Чумулу муораҕа Баһа атах, Атаҕа бас буолан, Аллараа куочайданан эрдэҕинэ, Хантан да кэлбитин Өйдөөн-дьүүллээн көрбөтөҕө, Биир айыы удаҕан дьахтар кэлэн, Дүҥүрүгэр түһэрэн ылан, Төттөрү таһааран туруоран кэбиспитэ. (Ноо!) Аны туран Эр Соҕотох Уот Урбалдьыны Түөһүттэн ылан, Түҥнэри анньан кэбиспитэ, Атаҕа бас	тыльной стороной своих рук назад их откинув, за двадцатипудовые медные палицы взялись, в мягкое тесто исколотив их, прочь от себя в сторону их откинув, кулаками с откормленную кобылицу стали, будто играя, друг друга дубасить. (Ноо!) После этого: "На остров посреди трех синеюще-синих морей, где только четыре человеческие ступни умещаются, биться пойдем", — человеку из племени айыы он (Уот Урбалджын) сказал, и тут же, белым дымом оборотясь, на самой середине острова посреди трех синеющих Уот Чумулу-морей*. где, если стать, только четыре человеческие ступни умещаются, вмиг они очутились. (Ноо!) Очутившись лицом к лицу, Уот Урбалджын нашего человека Эр Соготоха, яростно вскрикнув, так толкнул. что тот в Уот Чумулу-море вверх тормашками — ноги — голова, голова — ноги — стремительно полетел было, но — откуда взялась, не успел понять-углядеть — шаманка-айыы, подоспев, на бубен свой его подхватила и на прежнее место поставила. (Ноо!) Ну, а теперь Эр Соготох Уот Урбалджына, за грудки схватив, так толкнул, что тот вверх тормашками —
Баһа атах Таҥнары куочайданан түһэн истэҕинэ, Ханнык да удаҕан кэлэн Дуҥүрүгэр түһэрэн Ылбытын билбэтэҕэ, Төттөрү таһааран, Туруоран кэбиспитэ. (Ноо!) Онтон биир бириэмэҕэ Иккиэн дьирэһэн баран турдахтарына, Биһиги киһибит Уот Урбалдьыны Эмиэ түҥнэри анньан кээспитэ. Эмиэ түҥнэри анньан, Баһа атах Атаҕа бас буолан, Түһэн истэҕинэ, Ханнык да удаҕан кэлэн, Дүҥүрүн дьөлө силлээбитин билбэтэҕэ, Дүҥүрүн дьөлө силлээбитэ, Уот Чумулу муораҕа түһэн, Убайан өлөн хаалбыта. (Ноо!) Онуоха абааһы удаҕана, Уот Чолбоодой быһыылаах, Субу курдук диэн саҥалаах, Сити курдук диэн кэпсэллээх буола-буола, Тус хоту диэкки көтөн Куйаара турбута. (Уот Чолбоодой:) «Иэһэлиги-таһаалыгы, Иэҕийиги-чуоҕуйугу! Эминэ да тугуйбуна! Чэйи-ийбинэ, нойукунугум, Аҕыспына арчылардаах Айыыкалыыр оҕото, Эрдииригэ Соҕотоҕум, Чэйиийбинэн! Үтүөкэлэргин үтүөкэнэн Төлөөтөҕүм буоллунууй. Чэйии-ий Кимниир киһи Саҥардаҕым диэтэргин да, Уоттууруга Чолбоодой Удаҕана кэлээхтэммин	ноги — голова, голова — ноги — стремительно вниз стал падать было, но какая-то шаманка, подоспев, на бубен свой подхватив, как — понять не успел — его подняла, и на место поставила. (Ноо!) Некоторое время, упираясь друг в друга, стояли; тут наш человек, [изловчившись], Уот Урбалджына снова толкнул, тот от толчка вверх тормашками — ноги — голова, голова — ноги — вниз стал падать, и какая-то шаманка, подоспев, бубен насквозь проплюнула — как, не узнал, через тот продырявленный бубен в огненное Чомулу-море он упал, сгорел и погиб. (Ноо!) Тут шаманка-абаасы. кажется, Уот Чолбоодой, вот так говоря, вот так приговаривая, в северную сторону полетев, удаляться стала. (Уот Чолбоодой:) «Входы-выходы мои! Верченье-крученье мое! Всякая всячина! Ну-ка, нойон мой! Старшей сестрицы оберегаемое дитя айыы, Эр Соготох мой, ну-ка, дружок! За твое добро добром отплатила — пусть будет так. Ну что же, "кто такая, мол, говорит?" — спросишь [отвечу:] это я, шаманка Уот Чолбоодой, сюда прибыв,
Эйигин көмускээммин, Убайдаатар убайыкпын Уһуммуна уҥуохтарын Уоттуруга Чумулуга муораларга Умсардаҕым хомолтотун Билээхтиигин-көрөөхтүүгүн, Чэйиийбинэ, Уһун суолбун оломнуур, Кэтит суолбун кэһитэлиир буолаайаҕын, Кэнэҕэһин кэнэҕэс да, Быдан дьылга Быдалҕаннаах быраһаай!» — дии-дии, Тус хоту диэкки Көтөн кыйаара турбута. (Ноо!) Ити кэнниттэн Биһиги киһибит Кыайбыт-хоппут киһи быһыытынан Били булгунньаҕын үрдүгэр Үҥкүрүс-күөһэлис гыммыта даҕаны Кутуругар хоболоох, Моонньугар мойбордоох Аалай мохсоҕол буолан, Өрө көтөн уһуутаан тахсан, Абааһы киэнин Адаҕыйбыт аан дойдутугар, Торолуйбут туруу дойдутугар Тиийэн кэлбитэ. Ол кэлэн Аан алаһатын алдьаппыта, Улуу дойдутун түннэрбитэ, Уруккутааҕар ордук алдьархайы оҥорон, Наҥнал таас уорадай дьиэтин Анныттан ылан, Түҥнэри сүргэйэн кэбиспитигэр, Тоҕус былас сыһыахтаах Туналыкаан Куо барахсаны Тимир ханаат быанан Түүрэ кэлгийэ сытарын Ньылбы ойутан туруоран, Атыгар мэҥэстэн баран, Айаннаан-сэмэлээн Адаҕыйбыт аан дойдутугар, Торолуйбут туруу дойдутугар Айаннаан тиийэн кэлэн испитэ.	тебя защитила; длиннющие костищи своего старшего брата в огненном Чумулу-море погубив, оплакиваю его, ведомо тебе или не ведомо. Ну так вот, длинный мой путь перейти, широкую дорогу мою пересечь не смей даже в далеком будущем. На долгие годы, надолго прощай!» — так говоря, на север полетев, исчезла вдали. (Ноо!) После этого наш человек, как человек, одержавший победу, на вершине того холма кувыркнулся-перевернулся — с белой каймой на хвосте, с белым опереньем на шее алым соколом обернулся, вверх взмыв, полетел. На землю племен абаасы, где густо они расплодились, где крепко обосновались, он прибыл. Прибыв сюда, изначальную ту обитель разрушил, великую ту землю перевернул, хуже, чем раньше делал, разорение сотворил, уютную каменную обитель до самого основания вверх дном перевернув, с девятисаженной косой Туналыкаан Куо-красавицу, железным канатом туго скрученную, проворно поднял, на коня позади себя посадив, резво в путь пустился, к земле, где он возмужал, к земле, где он вырос, начал подъезжать.