Модун Эр Соҕотох - стр.010
Материал из Саха Тыла
(Различия между версиями)
Bacr (обсуждение | вклад) |
Bacr (обсуждение | вклад) |
||
| Строка 7: | Строка 7: | ||
:Үөһээттэн абааһы уолаттарын | :Үөһээттэн абааһы уолаттарын | ||
:Холлоро-бууттара | :Холлоро-бууттара | ||
| − | Тантаары таммалаабыттарын | + | :Тантаары таммалаабыттарын |
| − | "Бу адьарайдар | + | :"Бу адьарайдар |
| − | Кэбирэх дьоннор эбит", — дии санаан | + | :Кэбирэх дьоннор эбит", — дии санаан |
| − | Төттөрү били | + | :Төттөрү били |
| − | Абааһытын уолунуун, | + | :Абааһытын уолунуун, |
| − | Этиһиилэрэ | + | :Этиһиилэрэ |
| − | Эрдэ бүппүт дьон быһыытынан, | + | :Эрдэ бүппүт дьон быһыытынан, |
| − | Түллэр таас түөскэ | + | :Түллэр таас түөскэ |
| − | Түһүспүтүнэн барбыттар. | + | :Түһүспүтүнэн барбыттар. |
| − | Охсуһуу диэн омуннааҕа, | + | :Охсуһуу диэн омуннааҕа, |
| − | Кырбаһыы диэн кыыдааннааҕа | + | :Кырбаһыы диэн кыыдааннааҕа |
| − | Бу дойдуга буолбута. | + | :Бу дойдуга буолбута. |
| − | Биир ый хонуга | + | :Биир ый хонуга |
| − | Отут хонук | + | :Отут хонук |
| − | Мүгүлтэр туолуор диэри* | + | :Мүгүлтэр туолуор диэри* |
| − | Охсуһан охсуһаннар, | + | :Охсуһан охсуһаннар, |
| − | Абааһы уолун биир төгүллээн | + | :Абааһы уолун биир төгүллээн |
| − | Тоҥолоҕун тэһииниттэн ылан, | + | :Тоҥолоҕун тэһииниттэн ылан, |
| − | Атахха тэбэн кэбиспитигэр | + | :Атахха тэбэн кэбиспитигэр |
| − | Тоҕус күннүктээх сири | + | :Тоҕус күннүктээх сири |
| − | Туруйалаан баран истэҕинэ, | + | :Туруйалаан баран истэҕинэ, |
| − | Харсыһыылаах оҕус курдук | + | :Харсыһыылаах оҕус курдук |
| − | Хап-сабар кэнниттэн сырсан тиийэн, | + | :Хап-сабар кэнниттэн сырсан тиийэн, |
| − | Үрдүгэр миинньэ түһэн баран, | + | :Үрдүгэр миинньэ түһэн баран, |
| − | Хааннаах диэки көрдөҕүнэ, | + | :Хааннаах диэки көрдөҕүнэ, |
| − | Хаатын иһигэр сылдьан, | + | :Хаатын иһигэр сылдьан, |
| − | Хаачыргыы-хаачыргыы мөҥөр, | + | :Хаачыргыы-хаачыргыы мөҥөр, |
| − | Кыалаах диэки көрдөҕүнэ, | + | :Кыалаах диэки көрдөҕүнэ, |
| − | Кыынын иһигэр сылдьан, | + | :Кыынын иһигэр сылдьан, |
| − | Кыычыргыы-кыычыргыы кыланар | + | :Кыычыргыы-кыычыргыы кыланар |
| − | Кынчаал тимир быһаҕын | + | :Кынчаал тимир быһаҕын |
| − | Ньылбы ойутан ылан, | + | :Ньылбы ойутан ылан, |
| − | Өлөр сирэ бу буолуо диэн, | + | :Өлөр сирэ бу буолуо диэн, |
| − | Үрүн- сүнньүн | + | :Үрүн- сүнньүн |
| − | Толкуйан киирэн барбыта. | + | :Толкуйан киирэн барбыта. |
| − | (Ноо!) | + | :(Ноо!) |
| − | Ол толкуйан киирэн барбытыгар, | + | :Ол толкуйан киирэн барбытыгар, |
| − | Аннараа баҕайыта | + | :Аннараа баҕайыта |
| − | Саҥалаах-иҥэлээх буола сылдьыбыта. | + | :Саҥалаах-иҥэлээх буола сылдьыбыта. |
| − | (Ноо!) | + | :(Ноо!) |
| | | | ||
| − | когда нечего стало рукой | + | :когда нечего стало рукой |
| − | хватать да крушить, | + | :хватать да крушить, |
| − | внимательно пригляделся: | + | :внимательно пригляделся: |
| − | тех парней-абаасы | + | :тех парней-абаасы |
| − | руки да ноги | + | :руки да ноги |
| − | сверху вниз сыплются. | + | :сверху вниз сыплются. |
| − | "А чудища эти | + | :"А чудища эти |
| − | слабаки, оказывается", — так подумав, | + | :слабаки, оказывается", — так подумав, |
| − | снова с тем | + | :снова с тем |
| − | парнем-абаасы [схватился], | + | :парнем-абаасы [схватился], |
| − | как люди, которым говорить | + | :как люди, которым говорить |
| − | уже не о чем, | + | :уже не о чем, |
| − | каменной грудью на грудь [сойдясь], | + | :каменной грудью на грудь [сойдясь], |
| − | друг на друга накинулись, | + | :друг на друга накинулись, |
| − | самая неистовая из битв, | + | :самая неистовая из битв, |
| − | самая яростная из схваток | + | :самая яростная из схваток |
| − | в этой стране началась. | + | :в этой стране началась. |
| − | До полного истечения | + | :До полного истечения |
| − | тридцати дней | + | :тридцати дней |
| − | одного месяца | + | :одного месяца |
| − | дрались-бились они, | + | :дрались-бились они, |
| − | изловчившись [Эр Соготох] парня-абаасы | + | :изловчившись [Эр Соготох] парня-абаасы |
| − | за локоть схватил | + | :за локоть схватил |
| − | да как подсек ногой! | + | :да как подсек ногой! |
| − | Тот, на расстояние девятидневных кочевок [отлетев], | + | :Тот, на расстояние девятидневных кочевок [отлетев], |
| − | спотыкаясь, по-журавлиному заковылял, | + | :спотыкаясь, по-журавлиному заковылял, |
| − | [Эр Соготох], словно бодливый бык, | + | :[Эр Соготох], словно бодливый бык, |
| − | тут же за ним погнался, | + | :тут же за ним погнался, |
| − | догнав, верхом на него уселся; | + | :догнав, верхом на него уселся; |
| − | [свой нож], который, алую кровь завидев, | + | :[свой нож], который, алую кровь завидев, |
| − | еще в ножнах, | + | :еще в ножнах, |
| − | скрипя-скрежеща, буйствовать начинает, | + | :скрипя-скрежеща, буйствовать начинает, |
| − | густую кровь завидев, | + | :густую кровь завидев, |
| − | еще в чехле, | + | :еще в чехле, |
| − | скрежеща-скрипя, вопить начинает, | + | :скрежеща-скрипя, вопить начинает, |
| − | свой железный нож-кинжал | + | :свой железный нож-кинжал |
| − | мгновенно выхватив, | + | :мгновенно выхватив, |
| − | в уязвимое место нацелясь, | + | :в уязвимое место нацелясь, |
| − | становую жилу [противнику] | + | :становую жилу [противнику] |
| − | стал разрывать. | + | :стал разрывать. |
| − | (Ноо!) | + | :(Ноо!) |
| − | Когда так он разрывал, | + | :Когда так он разрывал, |
| − | то чудище | + | :то чудище |
| − | заговорило-взмолилось. | + | :заговорило-взмолилось. |
| − | (Ноо!) | + | :(Ноо!) |
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | (Харабыл абааһы уолун тойуга:) | + | :(Харабыл абааһы уолун тойуга:) |
| − | Ар дьаалы! | + | :Ар дьаалы! |
| − | Абатайбын-халахайбын! | + | :Абатайбын-халахайбын! |
| − | Эминэ тугуй, оҕолорбуон! | + | :Эминэ тугуй, оҕолорбуон! |
| − | Өлөллөрө-ыалдьаллара | + | :Өлөллөрө-ыалдьаллара |
| − | Өҕүмэр* буолар эбит, доҕоор, | + | :Өҕүмэр* буолар эбит, доҕоор, |
| − | Тохтоо болҕой да, нойоон, | + | :Тохтоо болҕой да, нойоон, |
| − | Таас Дьаантаар Аара Буурай | + | :Таас Дьаантаар Аара Буурай |
| − | Хаһан миэхэ | + | :Хаһан миэхэ |
| − | Сэттэ хотон ынаҕы биэриэҕин, | + | :Сэттэ хотон ынаҕы биэриэҕин, |
| − | Харабыллааччы буоламмын, | + | :Харабыллааччы буоламмын, |
| − | Хаарыан тыыммын | + | :Хаарыан тыыммын |
| − | Сарбыттаран эрэбин, нойоон, | + | :Сарбыттаран эрэбин, нойоон, |
| − | Туох да буруйа суох сордооҕу | + | :Туох да буруйа суох сордооҕу |
| − | Тыыммын ордорон көруөххүн | + | :Тыыммын ордорон көруөххүн |
| − | Төһөлөөх буолуой, нойоон, — | + | :Төһөлөөх буолуой, нойоон, — |
| − | Ол тойон | + | :Ол тойон |
| − | Ханна баарый диэн эттэргин | + | :Ханна баарый диэн эттэргин |
| − | Ситиннэ чугас | + | :Ситиннэ чугас |
| − | Аллараа сир анныгар киллэрэн, | + | :Аллараа сир анныгар киллэрэн, |
| − | Эн аналлааххын* кэлгийбитэ | + | :Эн аналлааххын* кэлгийбитэ |
| − | Биэс төгүрүк сылтан орто», — диэн, | + | :Биэс төгүрүк сылтан орто», — диэн, |
| − | Абааһы уола сити курдук | + | :Абааһы уола сити курдук |
| − | Саҥарбытын кэнниттэн | + | :Саҥарбытын кэнниттэн |
| − | Үчүгэйи эттиҥ диэн үөрбэтэҕэ, | + | :Үчүгэйи эттиҥ диэн үөрбэтэҕэ, |
| − | Куһаҕаны эттиҥ диэн хомойботоҕо. | + | :Куһаҕаны эттиҥ диэн хомойботоҕо. |
| − | Били киһитин | + | :Били киһитин |
| − | Ый ыһыаҕа, | + | :Ый ыһыаҕа, |
| − | Күн күдэнэ, | + | :Күн күдэнэ, |
| − | Кукаакы дуйаҥа, | + | :Кукаакы дуйаҥа, |
| − | Суор сокууската, | + | :Суор сокууската, |
| − | Мэкчиргэ мэҥиэтэ, | + | :Мэкчиргэ мэҥиэтэ, |
| − | Оҥорон кэбиспитэ. | + | :Оҥорон кэбиспитэ. |
| − | (Ноо! Тоҕо бэрдэй!) | + | :(Ноо! Тоҕо бэрдэй!) |
| − | Ол кэнниттэн | + | :Ол кэнниттэн |
| − | Таас Дьаантаар Дара Буурай | + | :Таас Дьаантаар Дара Буурай |
| − | Кэй барааныгар киирэн кэлбитэ. | + | :Кэй барааныгар киирэн кэлбитэ. |
| − | Ол киирэн турдаҕына, | + | :Ол киирэн турдаҕына, |
| − | Аллараа диэккинэн | + | :Аллараа диэккинэн |
| − | Хороон курдугунан | + | :Хороон курдугунан |
| − | Киирэн кэллэҕинэ, | + | :Киирэн кэллэҕинэ, |
| − | Арай, кытара убайа турар | + | :Арай, кытара убайа турар |
| − | Тимир сымара уот оһох турарыгар | + | :Тимир сымара уот оһох турарыгар |
| − | Арай онно көрдөҕүнэ, | + | :Арай онно көрдөҕүнэ, |
| − | Сүрдээх улахан кытарбыт | + | :Сүрдээх улахан кытарбыт |
| | | | ||
| − | (Песня стража-абаасы:) | + | :(Песня стража-абаасы:) |
| − | Ар дьаалы! | + | :Ар дьаалы! |
| − | Ой, больно-то как! | + | :Ой, больно-то как! |
| − | Что же такое, ребятушки! | + | :Что же такое, ребятушки! |
| − | Умирать-мучиться | + | :Умирать-мучиться |
| − | страшно-то как, друг, | + | :страшно-то как, друг, |
| − | остановись, нойоон, выслушай. | + | :остановись, нойоон, выслушай. |
| − | Разве когда-нибудь меня | + | :Разве когда-нибудь меня |
| − | Таас Джаантаар Дара Буурай | + | :Таас Джаантаар Дара Буурай |
| − | семью хлевами с коровами одарит? | + | :семью хлевами с коровами одарит? |
| − | Зазря стражем его став, | + | :Зазря стражем его став, |
| − | бедкую душу свою | + | :бедкую душу свою |
| − | даю подрезать, нойоон. | + | :даю подрезать, нойоон. |
| − | Невинному бедолаге | + | :Невинному бедолаге |
| − | сохранить душу | + | :сохранить душу |
| − | каково тебе будет, нойоон? | + | :каково тебе будет, нойоон? |
| − | Если спросишь: | + | :Если спросишь: |
| − | Где мой тойон, мол?" — | + | :Где мой тойон, мол?" — |
| − | отсюда близко, [отвечу], | + | :отсюда близко, [отвечу], |
| − | в подземелье притащив, | + | :в подземелье притащив, |
| − | там суженую твою связанной держит | + | :там суженую твою связанной держит |
| − | вот уже больше пяти полных лет». | + | :вот уже больше пяти полных лет». |
| − | Хоть парень-абаасы вот так | + | :Хоть парень-абаасы вот так |
| − | и заговорил, | + | :и заговорил, |
| − | [Эр Соготох], хорошим словам не обрадовавшись, | + | :[Эр Соготох], хорошим словам не обрадовавшись, |
| − | на худые слова не обидевшись, | + | :на худые слова не обидевшись, |
| − | того человека, | + | :того человека, |
| − | в крошево искрошив, | + | :в крошево искрошив, |
| − | в прах растоптав*, | + | :в прах растоптав*, |
| − | снедью для сойки, | + | :снедью для сойки, |
| − | закуской для ворона, | + | :закуской для ворона, |
| − | приманкой для совы | + | :приманкой для совы |
| − | сделал его. | + | :сделал его. |
| − | (Ноо! Как здорово!) | + | :(Ноо! Как здорово!) |
| − | А затем | + | :А затем |
| − | к Таасу Джаантаару Даре Буураю | + | :к Таасу Джаантаару Даре Буураю |
| − | в обширное жилище его вошел. | + | :в обширное жилище его вошел. |
| − | Войдя туда, | + | :Войдя туда, |
| − | по узкому проходу, | + | :по узкому проходу, |
| − | похожему на нору, | + | :похожему на нору, |
| − | вниз спустился | + | :вниз спустился |
| − | и вдруг перед ярко пылающей | + | :и вдруг перед ярко пылающей |
| − | громадной железной печью | + | :громадной железной печью |
| − | увидел: | + | :увидел: |
| − | огромную раскаленную докрасна | + | :огромную раскаленную докрасна |
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | Тимир хобордоох тутуурдаах | + | :Тимир хобордоох тутуурдаах |
| − | Өлөр өлүү абааһы кыыһа | + | :Өлөр өлүү абааһы кыыһа |
| − | Эйэҥнии олорор эбит. | + | :Эйэҥнии олорор эбит. |
| − | Ол олороон эрэн | + | :Ол олороон эрэн |
| − | Саманнык диэн тойуктаах | + | :Саманнык диэн тойуктаах |
| − | Сити курдук диэн кэпсэллээх | + | :Сити курдук диэн кэпсэллээх |
| − | Буола олорбут эбит. | + | :Буола олорбут эбит. |
| − | (Абааһы кыыһа:) | + | :(Абааһы кыыһа:) |
| − | «Иэһэликпин-таһаалыкпын! | + | :«Иэһэликпин-таһаалыкпын! |
| − | Иэхэйиги-чуохайыгы! | + | :Иэхэйиги-чуохайыгы! |
| − | Эминэ тугуй да, | + | :Эминэ тугуй да, |
| − | Айыыкалыыр оҕото | + | :Айыыкалыыр оҕото |
| − | Хобордоохпор бэйэтинэн | + | :Хобордоохпор бэйэтинэн |
| − | Кэлитэлээн түһүтэлиир күннэригэ | + | :Кэлитэлээн түһүтэлиир күннэригэ |
| − | Сибилигин даҕаны баардыыр баҕас эбитэ | + | :Сибилигин даҕаны баардыыр баҕас эбитэ |
| − | Чэйиий, нойон, | + | :Чэйиий, нойон, |
| − | Кырдьаҕаһыга киһикэни эрэйдээмэ, | + | :Кырдьаҕаһыга киһикэни эрэйдээмэ, |
| − | Хобордоохпор түһүтэлии охсууй», — дии, дии | + | :Хобордоохпор түһүтэлии охсууй», — дии, дии |
| − | Кытарбыт тимир хобордооҕу | + | :Кытарбыт тимир хобордооҕу |
| − | Кыҥкыр-хаҥкыр ойуолата олорбута. | + | :Кыҥкыр-хаҥкыр ойуолата олорбута. |
| − | Титинньиэр ойууру | + | :Титинньиэр ойууру |
| − | Тиэрэ баттаан кээспит курдук | + | :Тиэрэ баттаан кээспит курдук |
| − | Тимир тэллээнискэй хаан баттаҕыттан | + | :Тимир тэллээнискэй хаан баттаҕыттан |
| − | Сабардаан ылбыта да, | + | :Сабардаан ылбыта да, |
| − | Тиэрэ быраҕан түһэрбитэ, | + | :Тиэрэ быраҕан түһэрбитэ, |
| − | Ый ыһыаҕа, | + | :Ый ыһыаҕа, |
| − | Күн күдэнэ гынна, | + | :Күн күдэнэ гынна, |
| − | Кини бэйэлээҕи | + | :Кини бэйэлээҕи |
| − | Өр гыныа баара дуу, | + | :Өр гыныа баара дуу, |
| − | Өтөр гыныа баара дуу, | + | :Өтөр гыныа баара дуу, |
| − | Ол курдук гынан баран | + | :Ол курдук гынан баран |
| − | Тимир хобордооҕу | + | :Тимир хобордооҕу |
| − | Үрдүнэн атыллаан ааспыта. | + | :Үрдүнэн атыллаан ааспыта. |
| − | Өлөр өлүү абааһы уола | + | :Өлөр өлүү абааһы уола |
| − | Таас Дьаантаар Дара Буурай | + | :Таас Дьаантаар Дара Буурай |
| − | Эркини быһаҕынан | + | :Эркини быһаҕынан |
| − | Утуйан тыылла сытар эбит. | + | :Утуйан тыылла сытар эбит. |
| − | (Ноо!) | + | :(Ноо!) |
| − | Бу утуйан тыылла сытар киһини | + | :Бу утуйан тыылла сытар киһини |
| − | Өлөрөн-өһөрөн бардахпына, | + | :Өлөрөн-өһөрөн бардахпына, |
| − | Куһаҕан буолуо диэн | + | :Куһаҕан буолуо диэн |
| − | Отут көстөөх сиринэн | + | :Отут көстөөх сиринэн |
| − | Уһуутаан охсуллар | + | :Уһуутаан охсуллар |
| − | Дьэс туруут уот илбис | + | :Дьэс туруут уот илбис |
| − | Сытыы кылыс болотунан | + | :Сытыы кылыс болотунан |
| | | | ||
| − | железную сковороду в руках держа, | + | :железную сковороду в руках держа, |
| − | девка-абаасы, смерть-гибель несущая, | + | :девка-абаасы, смерть-гибель несущая, |
| − | раскачиваясь, сидит, оказывается, | + | :раскачиваясь, сидит, оказывается, |
| − | так сидя, | + | :так сидя, |
| − | вот такой тойук тянет, | + | :вот такой тойук тянет, |
| − | вот так говорит, | + | :вот так говорит, |
| − | оказывается. | + | :оказывается. |
| − | (Девка-абаасы:) | + | :(Девка-абаасы:) |
| − | «О входы-выходы мои! | + | :«О входы-выходы мои! |
| − | О радость веселье мое!* | + | :О радость веселье мое!* |
| − | О что же такое! | + | :О что же такое! |
| − | Сыну айыы, | + | :Сыну айыы, |
| − | сюда явившемуся, | + | :сюда явившемуся, |
| − | на сковороду мою свалиться | + | :на сковороду мою свалиться |
| − | день наступил, оказывается, | + | :день наступил, оказывается, |
| − | ну, давай же, нойон, | + | :ну, давай же, нойон, |
| − | старую женщину не мучай, | + | :старую женщину не мучай, |
| − | на сковороду быстрей упади-ка!» — так говоря, | + | :на сковороду быстрей упади-ка!» — так говоря, |
| − | раскаленную железную сковороду | + | :раскаленную железную сковороду |
| − | с бренчаньем подбрасывала. | + | :с бренчаньем подбрасывала. |
| − | [Эр Соготох] схватил ее за железные растрепанные космы, | + | :[Эр Соготох] схватил ее за железные растрепанные космы, |
| − | похожие на сухостойный лес, | + | :похожие на сухостойный лес, |
| − | корнями вверх вывернутый, | + | :корнями вверх вывернутый, |
| − | дернув за космы, | + | :дернув за космы, |
| − | опрокинул ее навзничь, | + | :опрокинул ее навзничь, |
| − | в крошево искрошил, | + | :в крошево искрошил, |
| − | в прах растоптал — | + | :в прах растоптал — |
| − | с такой никудышней | + | :с такой никудышней |
| − | долго ли возиться ему, | + | :долго ли возиться ему, |
| − | долго ли управляться ему? — | + | :долго ли управляться ему? — |
| − | вот так с ней расправившись, | + | :вот так с ней расправившись, |
| − | через железную сковороду | + | :через железную сковороду |
| − | перешагнул и дальше пошел. | + | :перешагнул и дальше пошел. |
| − | Сын абаасы, смерть-гибель несущий, | + | :Сын абаасы, смерть-гибель несущий, |
| − | Таас Джаантаар Дара Буурай, | + | :Таас Джаантаар Дара Буурай, |
| − | от стены до стены растянувшись, | + | :от стены до стены растянувшись, |
| − | безмятежно спит, оказывается. | + | :безмятежно спит, оказывается. |
| − | (Ноо!) | + | :(Ноо!) |
| − | "Если этого безмятежно спящего человека | + | :"Если этого безмятежно спящего человека |
| − | убив-погубив, уйду — | + | :убив-погубив, уйду — |
| − | бесчестно будет ведь", — так подумав, | + | :бесчестно будет ведь", — так подумав, |
| − | на триста верст окрест | + | :на триста верст окрест |
| − | грозно звенящий | + | :грозно звенящий |
| − | медно-красный огненно-кровожадный | + | :медно-красный огненно-кровожадный |
| − | обоюдоострый меч | + | :обоюдоострый меч |
|} | |} | ||
[[Категория:Модун Эр Соҕотох]] | [[Категория:Модун Эр Соҕотох]] | ||
Версия 01:15, 23 августа 2008
|
|
|
|
|
|
